یک چرخ را در ذهن خود تصور کنید!
برای اینکه این چرخ به خوبی بچرخد و حرکت کند، همۀ قسمت های آن باید یکسان باشد. اگر قسمتی زیاد تورفته یا بیرون زده باشد، چرخ را از حالت تعادل خارج کرده و حرکتش را سخت و سرعتش را نیز کُند میکند. حالا اگر زندگی را مانند یک چرخ در نظر بگیرید برای اینکه در مسیر، خودتان را حفظ کنید و زندگی رضایت بخش همراه با خشنودی داشته باشید، باید تعادل را در همه حوزه های آن رعایت کنید. یعنی اگر زندگی را به ده بخش یا حوزه تقسیم بندی کنیم باید به همه قسمت هایش توجه کرده و به آنها اهمیت بدهیم. اما متأسفانه برخی مواقع ما انسان ها روی بخشهای خاصی از زندگی خود بیشتر متمرکز میشویم و در نتیجه از دیگر بخشها غافل شده و حتی آن را فراموش می کنیم و چرخ تعادل زندگی مان کند می شود.
این نوع عمل و رفتار باعث میشود تعادل بین قسمتهای زندگی ما به هم بخورد. بنابراین باید این چرخ را کنترل کنیم تا همه چیز در جهت تعادل حرکت کند. این نکته مهم است که برای رسیدن به موفقیت در هر زمینه ای باید به فردی با آن خصوصیات تبدیل شوید و آن را زندگی کنید به این ترتیب که اگر می خواهید قسمتی از زندگی خود را اصلاح کنید یا بهبود دهید، باید ابتدا خود را تغییر دهید و همچنین سبک زندگیتان را در آن قسمت تغییر داده و اصلاح کنید. در واقع دستاورد حقیقی و احساس رضایت مندی زمانی حاصل می شود که شما در خانه، محل کار و رسیدگی به جسم، ذهن و روحتان موفق باشید.
حال ببینیم این حوزه های مهم، برای برخورداری از کیفیت زندگی بهتر چه مواردی هستند؟
سؤال مهمی که در ابتدای هر بخش باید از خود بپرسید این است که:
به این قسمت یا حوزه از زندگیام از 0 تا 10 چه نمره ای می دهم؟
برای امتیاز دهی به هر حوزه، صفر را پایینترین حد و ده را بالاترین و بهترین کیفیت در نظر بگیرید. سپس عدد مورد نظر را با علامتی روی محورهای تصویر زیر مشخص کنید.
چرخ تعادل زندگی و 10 حوزه زندگی فردی
معنویت:
آیا من یک انسان معنوی هستم؟ آیا من به اعتقادات معنوی خودم عمل می کنم؟ آیا طبق باورهای معنوی و اعتقاداتم زندگی می کنم؟ آیا دیگران من را یک فردی معنوی می بینند؟ من چقدر خودم را دوست دارم؟ دیگران چقدر من را دوست دارند؟ آیا اعتقادات معنوی خودم را بررسی می کنم؟ آیا معنویات در حل مسائل و مشکلاتم به من کمک می کند؟
ارتباط با دوستان:
آیا با دوستان صمیمی خود وقت می گذرانم؟ کیفیت روابطم با دوستانم چطور است؟ از تعداد دوستان و کسانی که روابط کارآمدی با آنها دارم چقدر راضی هستم؟ آیا روابط خود را با دوستانم ارزیابی می کنم؟ آیا روابط جدیدی را ایجاد می کنم؟ آیا لازم است روابطی را محدود یا حذف کنم؟ ارتباط کلامی و غیرکلامیم با دوستانم چطور است؟ آیا دوستانم باعث رشد و پیشرفت من هستند؟
سلامت روانی:
آیا توانایی های خودم را می شناسم؟ آیا احساسات خود را میشناسم؟ چقدر در مدیریت احساساتم موفق هستم؟ در زمان بحران ها و مشکلات چطور به آنها واکنش نشان می دهم؟ به سلامت روان خود چقدر آگاه هستم؟ آیا بابت چیزهایی که دارم شکر گزار هستم؟ چقدر بر اساس ارزشها و اهدافم عمل و رفتار می کنم؟ آیا برای رشد خودم در این حوزه آموزش میبینم یا مطالعه میکنم؟
تفریح و سرگرمی:
برای تفریح و سرگرمی چقدر زمان در طول روز، هفته، ماه یا سال صرف می کنم؟ آیا از نظر من تفریح و سرگرمی وقت تلف کردن است؟ آیا من باور دارم که تفریح جزء یکی از نیازهای ضروری زندگی است؟ آیا تفریحاتی که موجب حس خوب، آرامش و هیجان در من میشود برای خود در نظر میگیرم؟ آیا حداقل سالی یکبار به تعطیلات می روم؟ آیا لازم است تفریح جدیدی را برای خودم اضافه کنم؟ آیا لازم است مدت زمان تفریحم را تغییر دهم؟ آیا برای تفریحم برنامه ریزی می کنم؟
سلامت جسمی:
چقدر مراقب سلامتی خودم هستم؟ آیا وعده های غذایی را کامل استفاده می کنم؟ آیا هفته ای حداقل ۳ بار ورزش میکنم؟ آیا سالی دو بار برای خود چکاپ در نظر می گیرم؟ آیا خوابی عمیق و آرام دارم؟ آیا ساعت خواب منظمی دارم؟ آیا به مقدار کافی آب می نوشم؟ در برنامه غذایی من استفاده از فست فودها یا کافئین چقدر است؟
رشد فردی:
آیا برای رشد خودم آموزش میبینم؟ آیا به طور مرتب مطالعه می کنم؟ آیا در همایشها و سمینارها شرکت میکنم؟ آیا به دنبال یادگیری مهارتی جدید هستم؟ آیا برای انجام کارهایم برنامه ریزی دارم؟ آیا اهداف زندگی ام را بررسی می کنم؟ آیا مربی یا استادی دارم که به رشد و پیشرفتم کمک کند؟ آیا توانایی « نه گفتن» به کارها و درخواستهای غیرضروری دارم؟
وضعیت اقتصادی:
آیا یک برنامه ریزی مالی دارم؟ چقدر از هزینه های زندگی من خرج و چقدر برج (غیر ضروری) هستند؟ آیا ارزیابی مالی از درآمدم دارم؟ آیا بخشی از درآمد خود را پس انداز می کنم؟ آیا بهینه از میزان درآمدی که دارم استفاده می کنم؟ آیا چشم انداز مالی دارم؟ آیا بیمه مناسب برای خودم و خانواده ام در نظر گرفته ام؟ اگر چند ماه بیکار باشم آیا پشتوانه مالی دارم؟
شغل و حرفه:
آیا از شغلم راضی هستم؟ آیا شغل خود را دوست دارم؟ آیا نقاط ضعف خود را در شغلم بهبود میدهم؟ شغل فعلی ام ارزش آفرینی می کند؟ آیا شغم در زندگی دیگران اثر گذار است؟ آیا دانش لازم در مورد کسب و کار و شغلم را دارم؟ آیا تجربه و مهارت در این حوزه را دارم؟ آیا شغلم اهداف مالی ام را برآورده می کند؟
ارتباط با خانواده:
چقدر با خانواده ام وقت می گذرانم؟ آیا تلاش میکنم که فردی بهتر برای خانواده ام باشم؟ آیا در خانواده فردی قابل احترام و اعتماد هستم؟ آیا در خانوادهام صداقت دارم؟ آیا از خانواده ام حمایت می کنم؟ آیا هفته ای چند بار همراه با خانواده غذا می خورم؟ آیا برای حل مسائل پیش آمده در خانواده وقت می گذارم؟ آیا به نیازهای خانواده ام توجه می کنم؟
عشق و رابطه عاطفی:
کیفیت ارتباطم با شریک عاطفی ام چطور است؟ آیا از بودن در کنار او لذت می برم؟ آیا نسبت به او احساس خوبی دارم؟ آیا در این ارتباط احساس خوشحالی و رضایت دارم؟ آیا به ارتباط با شریک عاطفیم متعهد هستم؟ آیا توانایی ابراز احساسات نسبت به شریک عاطفیم را دارم؟ آیا در این ارتباط فردی کنترل گر هستم؟ آیا برای برقرای و ایجاد رابطۀ بهتر و باکیفیت تر آموزش می بینم؟
وقتی همه حوزه ها را بررسی نمودید و پاسخ همه بخش ها را روی محور ها مشخص کردید و علامت گذاشتید، حال این نقاط را به هم وصل کنید. قاعدتاً باید از اتصال این نقاط به هم شکل یک دایره یا چرخ به دست بیاید. اما اگر این شکلی که رسم کردید هیچ شباهتی به دایره نداشت و فرو رفتگی یا بیرون آمدگی های زیادی داشت، یعنی قسمتهایی از زندگیتان تعادل ندارد و روال مناسبی را در پیش نگرفته اید، باید با تلاش، آن حوزههایی را که مشکل دارید سر و سامان، بهبود و ارتقا داده تا زندگی مطلوب و باکیفیت تری را تجربه کنید.
البته این نکته نیز حائز اهمیت است که در برهه هایی از زندگی ممکن است روال زندگی از تعادل خارج شود، این اتفاق طبیعی است ولی می بایست تلاش کنید که زندگی خود را به حالت تعادل بازگردانید و اجازه ندهید و این روند به مدت طولانی ادامه دار باشد.
تعادل در زندگی به موفقیت شما در بخش ها مختلف آن کمک به سزایی می کند و از طرفی عملکرد و کارایی شما را تا حد بسیار زیادی بالا می برد.