اشتباهات در شروع سخنرانی

در مقاله “روش‌های شروع سخنرانی” به صورت کامل و مفصل به راهکارهایی برای یخ شکنی و شروعی جذاب در ابتدای سخنرانی اشاره کردیم.
در این مقاله قصد داریم به برخی از اشتباهات رایج هنگام شروع سخنرانی اشاره نماییم. وجود این اشتباهات در لحظات ابتدایی سخنرانی موجب شکست و کاهش اثرگذاری سخنرانی می‌شود و در مواردی نیز اعتبار سخنران را زیر سوال می‌برد.

عذرخواهی

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات یک سخنران این است که در همان ابتدای سخنرانی خود، بخواهد به هر دلیلی عذرخواهی کند. به‌عنوان‌ مثال شاید برخی سخنرانان را دیده باشید که بابت آماده نکردن مطالب خودشان یا کمبود وقت برای ارائه، از مخاطبان عذرخواهی می‌کنند یا اینکه عجله دارند و می‌خواهند به پرواز خود برسند بابت سرعت بالای ارائه یا عدم تکمیل نمودن مطالب عذرخواهی می‌کنند.
نمونه‌ای که خود بنده دیدم، سخنرانی بود که به دلیل ضعف در برنامه‌ریزی و شروع با تأخیر یا جابجایی، دائماً عذرخواهی می‌کرد و می‌گفت که متأسفانه وقت کم است و مطالب زیاد!
ما باید به‌عنوان یک سخنران حرفه‌ای، تمام جوانب کار را بررسی کرده باشیم تا نیازی به عذرخواهی نباشد. یا اگر اتفاق یا مسئله‌ای پیش‌بینی‌ نشده رخ داد، باید عذرخواهی را به مجری برنامه بسپاریم یا اینکه بعد از سخنرانی یا در میان سخنانمان از حضار عذرخواهی کنیم.
اگر در ابتدای کار با این عبارات بخواهیم سخنرانی خود را آغاز نماییم، اعتبار خود را نزد مخاطبان از دست‌داده‌ایم؛ زیرا مخاطب با خودش می‌گوید که سخنان چنین فردی که در کارهای خودش ضعف دارد، چقدر به درد من می‌خورد؟ یا کسی که خودش مدیریت و اعتمادبه‌نفس کافی ندارد چگونه می‌خواهد این‌ها را به من آموزش دهد؟
گاهی نیز به جای عذرخواهی کردن می‌توانید از روش‌های دیگری مثل حسن جویی از مخاطبان استفاده نمایید. به عنوان مثال در یکی از سمینارهایم، هوای سالن به شدت گرم بود به حدی که خودم هم به شدت احساس گرما می‌کردم و کاملا عرق کرده بودم. اما به جای عذرخواهی در ابتدای سخنرانی، در میان سخنرانی از حضور و صبر مخاطبان تشکر کردم و به آن ها بابت علاقه‌مندی به یادگیری و رشد فردی در این گرمای شدید تبریک گفتم. این عبارات به مراتب حس بهتری را به مخاطب منتقل می‌کند تا عذرخواهی کردن.

خودزنی

یکی از بدترین رفتارها در سخنرانی این است که در ابتدای کار خودزنی کنیم. منظور ما از خودزنی در سخنرانی این است که شخصیت خودمان را در برابر سایر افراد تخریب و تحقیر کنیم.
مثلاً اگر در ابتدا یا حین سخنرانی بگوییم که من خیلی استرس و اضطراب دارم و بابت لرزش صدایم عذرخواهی می‌کنم. این عبارات در حالی است که اصلاً مخاطبان استرس و ترس ما را احساس نمی‌کنند زیرا بیشتر این علائم درونی است و بروز خارجی آن بسیار خفیف و گاهی ناچیز است.
یا یک نمونه دیگر اینکه در یک سمینار شرکت داشتم و سخنران در همان ابتدای کار این‌گونه شروع کرد: « من اصلاً در حدی نیستم که بخواهم راجع به این موضوع صحبت کنم ولی سعی می‌کنم آموخته‌هایم را در اختیار شما بگذارم»
این نوع ادبیات و عبارات اصلاً مناسب یک سخنران مقتدر و حرفه‌ای نیست و باعث تضعیف وی در ذهن مخاطب می‌شود.
نمونه هایی از عبارات حاوی خود زنی:
من کوچک تر این هستم که بخواهم در برابر شما مطلبی را عرض کنم.
من اصلا آمادگی ندارم و امیدوارم که بتوانم صحبت کنم.
لرزش صدای من بابت استرس زیادم هست و از این بابت عذرخواهی میکنم.
من در حد و اندازه‌ای نیستم که بخواهم در جمع شما بزرگواران صحبت کنم و امیدوارم من را ببخشید.
و …

جوک یا لطیف

شروع سخنرانی با جوک یا لطیفه یک ریسک بسیار بزرگ است، به این خاطر که اگر مخاطبان به لطیفه شما نخندند، سخنرانی شما شکست بزرگی خورده است. اگر می خواهید از جوک یا لطیفه در سخنرانی خود استفاده کنید، ابتدای صحبت اصلا جای مناسبی برای این کار نیست. شما می‌توانید در میانه سخنرانی خود و پس از اینکه از همراهی مخاطبان اطمینان حاصل کردید از لطیفه برای خنداندن آن‌ها و ایجاد تنوع در سخنرانی استفاده نمایید.
نکته دیگر در این رابطه این است که اگر برای بیان لطیفه تخصص و مهارت کافی ندارید، اصلا این کار را نکنید. در غیر اینصورت خود را به عنوان یک فرد بی‌مزه و غیر حرفه‌ای به مخاطب معرفی کرده‌اید. یکی از روش‌هایی که میتوانید مهارت خود را در تعریف کردن جک و لطیفه بالا ببرید این است که فیلم‌های استندآپ کمدی زیادی را مشاهده نمایید. یا فیلم سخنرانی سخنرانانی را مشاهده کنید که در این مهارت تبحر زیادی دارند.

معرفی طولانی در شروع سخنرانی

گاهی معرفی خودمان در ابتدای سخنرانی بسیار مهم و ضروری می‌باشد؛ اما اگر این معرفی طولانی باشد و خسته‌کننده، زمان طلایی ابتدای سخنرانی را ازدست‌داده‌ایم و دیگر فرصتی برای جذب مخاطبان برای توجه به مطالبمان وجود ندارد. لذا باید دقت کرد که معرفی در عین اینکه باید کامل و واضح باشد، می‌بایست کوتاه و مختصر هم باشد.
روش دیگری که می‌توانید برای معرفی خود بکار ببرید این است که معرفی را در میانه صحبت های خود یا کمی بعد از شروع سخنرانی انجام دهید. با این کار هم شروع جذابی داشته اید و هم فرصت مناسبی برای معرفی خود یا سازمانتان انتخاب کرده‌اید.
اگر میخواهید رزومه و دستاوردهای خود را بیان کنید، لطفا به هیچ وجه در ابتدای صحبت و در بخش معرفی این کار را انجام ندهید. برای این کار نیز می‌توانید از پیام‌های مخفی (Hidden Comments) در سخنرانی خود بهترین استفاده را ببرید. به عنوان مثال اگر مدرک یا مقام مهم و ارزشمندی را کسب کرده اید می توانید در سخنرانی خود اینگونه اشاره کنید که در سفری که هفته گذشته برای دریافت تندیس برترین کارآفرین کشور داشتم، متوجه این موضوع شدم که یکی از دغدغه های اصلی کارآفرینان عدم حمایت مالی از آنان است.
در این مثال موضوع سخنرانی، “کارآفرینی و چالش های پیش روی آن” بود ولی سخنران از مثالی در صحبت های خود استفاده کرد که غیرمستقیم جایگاه و دستاورد ارزشمند او را نیز مطرح می‌نمود.
پس به جای بیان واضح دستاوردها و رزومه خود، می‌توانید درقالب داستان‌ها و مثال‌های شخصی رزومه و دستاوردهای خود را بیان کنید.

استفاده ازجمله «قبل از اینکه شروع کنم …»

وقتی‌که سخنان خود را آغاز کردیم دیگر دلیلی ندارد که بگوییم “قبل از اینکه شروع کنم…» زیرا ما شروع کرده‌ایم و این جمله کاملاً بی‌معناست. از طرفی اگر سخنرانی ما دارای ساختار و پیکربندی باشد قاعدتاً نباید نکته‌ای باقی بماند که بخواهیم آن را قبل از شروع بیان کنیم. استفاده از این عبارت به‌هم‌ریختگی و ساختار نداشتن کلام ما را به مخاطب القا می‌کند.
به جای این عبارت می‌توانید بگویید در مقدمه صحبت خود می‌خواهم به این موضوع اشاره کنم که …

به نظر شما چه کارهای دیگری وجود دارد که نباید در ابتدای سخنرانی از آن ها استفاده نماییم؟ لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.